Grytten: - Alkoholprisane er halverte
Leiv Arne Grimstad
03. september 2022
I følgje økonomiprofessor Ola Honningdal Grytten er alkoholprisane her i landet halverte dei siste 20-25 åra, halde opp mot den generelle lønsutviklinga.
Dette kom fram då Grytten under IOGT sitt inspirasjonsmøte i Ålesund 26. august tok eit oppgjer med myten om at staten tener rått på alkoholavgifta.
- Men alkoholavgifta står faktisk for ein svært liten del av staten sine inntekter, berre mellom 0,2 og 0,3 prosent, fortalde han.
- Set ein alkoholprisen til 115 i 1992, så var han 100 i 1998 – og (hald deg fast): 55 i dag! fortalde Grytten.
- Alkohol er blitt veldig mykje billigare, og mykje av prisnedgangen skjedde under Bondevik-regjeringa, sa Grytten via ein video-link frå Oslo.
Berre Danmark har færre fråhaldsfolk
Grytten sitt tema var dei ”makroøkonomiske” konsekvensane av rusbruk i eit samfunn. – Norge, slo han fast, - har gått frå å vere eit land med ekstremt mange fråhaldsfolk i siste halvdel av 1800-talet og eit godt stykke ut på 1900-talet – til i dag å vere eit land med ekstremt få fråhaldsfolk.
– Det er no faktisk berre Danmark som har færre fråhaldsfolk enn oss, sa han.
- Tala er usikre, sa Grytten, - men ein trur at det i 1830 vart drukke 20 liter alkohol per innbyggar i året. Den elendigheita som følgde rusbruken gav fråhaldsrørsla bein å gå på slik at nordmenn på kort tid gjekk frå å vere fulle til edru. Med dette steig levealderen – og landet gjekk inn i ein sterk økonomisk vekst. Puritanismen auka både arbeidsmoralen og investeringslysta, sa Grytten, som la til at alkoholbruken igjen begynte å skyte fart for alvor frå slutten av 1960-åra.
Billegare alkohol - fleire skadde
Grytten vedgjekk at det var vanskeleg å estimere alkoholen sine skadeverknader i pengar, men han drista seg likevel til å kome med tal som sa at medan kostnadene i 2013 låg 22,3 milliardar over staten sine alkoholavgiftsinntekter, så låg dei i 2021 40 milliardar over.
- Dette vil igjen seie, sa Grytten, - at alkoholskadane kostar kvar innbyggar i Norge om lag 5.000,- kroner i året – og kvar arbeidstakar ca. 10.000,- kroner.
Grytten såg likevel nokre lyspunkt. Fleire unge enn før tek eit fråhaldsstandpunkt. Særleg i Storbritannia er dette ein tydeleg trend.
Relaterte saker
IOGT er igjen i gang med Kvit jul-aksjonen sin. Målet er å få folk til å feire jul utan alkohol når dei er saman med born. For dei fleste borna er jula ei høgtid dei gleder seg til. Det er spenning og gode forvantningar, og i jula er det hyggjelege samlingar med familie og venner.
Sommeren er her og IOGTs sommerkampande "Er du enig?" er i full sving. Tre flotte dager med stand i Molde og Ålesund ga god respons hos folket og resulterte i hele 50 nye medlemmer!
No er jula 2023 attom. No er nyårsfeiringa i Noreg attom. Då kan det kanskje vere litt lurt å entre ettertanken si verd.
Onsdag 1. mars og torsdag 2. mars kjem regionleiar Per-Arne Lillebø og Tor Martin Flø Gustad i frå regionstyret til IOGT Region Midt-Norge til Namsos. Dei står på infostand på kjøpesenteret, og håper dei får møte mange der i løpet av to dagar.
Etter at vi hadde sparket i gang landsmøtet med en ruspolitisk debatt var det særlig politikk og verving som stod i fokus på årets landsmøte.
30.mai-2.juni 2019 gjentar vi fjorårets suksess med et sosialt seminar for frivillige, medlemmer og ansatte der du får innblikk i ny fagkunnskap og lærer mer om IOGTs aktiviteter og hvordan vi kan videreutvikle arbeidet vårt.
Røde Kors konferansesenter i Hausmannsgate 5 i Oslo
Nyheter
Alle medlemmer har fått tilsendt en personlig lenke til medlemsundersøkelsen på e-post. Vi trekker ut 3 gavekort på hver kr. 500 til alle som besvarer undersøkelsen.
Vi søker nå etter en politisk rådgiver som vil være med på å sette agendaen i ruspolitikken og skape forståelse for viktigheten av å gjøre forebygging til jobb nummer en.
Søknadsfrist: 20.05.24
9 ivrige nye frivillige ledere ble i slutten av april kurset for å gå inn i ulike eksisterende grupper i IOGTs aktivitetstilbud Enestående familier.