Gågate. Ærverdig. Hus. Flasker. Mange. Hyllemeter. Alkoholfritt. Glutenfritt. Papp. Rett. I. Skravlekoppen.
Av og til vert eg litt stakkato i skrivemåten når eg får gode opplevingar. Det å entre inngangsdøra til butikken Vinifera var kjekt. Hyllemeter på hyllemeter med importerte alkoholfrie vinar. I tillegg er vinbutikken og kafeen i Gågata i Ørsta sertifisert Skravlekopp-butikk. Veldig flott at ein vinbutikk også har ei kaffimaskin og litt å “bite i”, slik at folk kan ta seg tida til å setje seg ned, bruke ein Skravlekopp og på den måten vere med å gjere lokalsamfunnet meir skravlete.
- Bjørn Helset, dagleg leiar i Vinifera, korleis kom du på idéen med å starte vinbutikk og netthandel av vin?
- Det var kona mi, Heidi Øye Helset, som hadde dei gode tankane om å starte ein alkoholfri butikk. Eg har i grunnen berre vore med og gjort idéane hennar til røyndom. Her i butikken har vi vinar av høg kvalitet, som er glutenfri og fleire er også utan sukker, slik at det er helsefremjande å drikke dei, meiner vinhandlaren i Ørsta.
WHO sitt mål
Han fortel entusiastisk om at i produksjonen av desse vinane vert alkoholen kokt ut. Dermed har vinane fem års haldbarheit.
- Vi er ein liten nisjeaktør, og dette hadde vi nok ikkje fått til, viss eg ikkje hadde vore forretningsdrivande også tidlegare. Vi har søkt kommunalt tilskot i frå Næringsfondet. Eg ser ikkje på denne verksemda som ein butikk som skal vekse inn i himmel, men eg håper at trenden med å drikke alkoholfritt vil vedvare, for på den måten kan vi vere med å oppfylle Verdas Helseorganisasjon (WHO) sitt mål om å redusere alkoholforbruket på verdsbasis i åra som kjem.
Smugstil frå Frankrike
For dei som har reist i Europa, kjem truleg tankane til tronge smau, uteliv og god tid til måltid og drøsing fremst i hugen, når ein ser stilen i Vinifera. Bjørn har det siste året brukt mykje tid på å byggje hyller og innreiing i butikken. Han fortel at det har vore godt for han å bruke hendene til å beise og snikre innreiinga i butikken.
- Ein kan nok seie at dette med vinbutikken har vore sorgterapi for meg. I fjor miste eg både eine broren min og foreldra mine, slik at då var det greit å ha konkrete arbeidsoppgåver å gjere kvar dag. Det å beise fjølene og byggje hyllene og det andre i butikken, var meiningsfylte oppgåver, sjølv om det kunne gå litt i rykk og napp med kor mykje eg klarte å gjere kvar dag.
Jazzmusikk
Det har vorte fint i butikken. Det er mykje rom som ikkje er fylt med noko. Ergo er det god plass for kundane til å kike i hyllene og setje seg ned i møblane og skravle litt med andre.
- Det er ikkje sikkert det er så mange andre stadar ein kan sitje og prøvesmake på vinar, lytte til jazzmusikk og ev også ta seg ein Skravlekopp med kaffi, eller anna drikke. Sidan vi har eit konsept der kunden kan ta med seg mat og drikke i farta, fekk vi som dei første i Norge Skravlekoppar i papp. Vi har allereie fått spørsmål om vi kan etablere Vinifera-utsal andre stadar i landet, men først får vi prøve det ut her. Om vi eventuelt kan vere med og inspirere til utvikling av alkoholfrie vinar her til lands, er det flott, seier Helset.
Det enkle
Han håper at Vinifera kan medverke til at unge synest det er enklare å leve alkoholfritt, at bedrifter kan ha ståande alkoholfrie vinar i verksemdene, slik at dei raskt kan feire gode ordrar, prisar, nye samarbeidspartnarar eller kva som helse, sprette ei vinflaske og markere ei høgtidsstund, og så kan alle gå attende til arbeidet sitt. I dag har dei 600 flasker i butikkhyllene sine, og tretti sortar.
- Når vi etter kvart kjem skikkeleg i gong med drifta vår, har vi tenkt at vi kan ha prøvesmakingsdagar om fredagane, og servere enkle småting som kjeks og ost attåt. Når sommaren kjem med litt meir varme, og vi får markiser på utsida, då tenkjer vi at vi kan forlengje utelivet i Ørsta med eit par veker, for der kan ein også sitje om det regnar. Noko det ofte gjer på Vestlandet, konstaterer butikkdrivaren.
Temakveldar
Om lag og foreiningar etter kvart ev vil ha temakveldar, må ein sjå kva ein kan få til av slike samkomer.
- No er mange underernærte på det å treffast fysisk. Hjå oss kan unge, gravide, eldre og folk med underliggjande sjukdomar komme og drikke alkoholfritt, utan at det påverkar helsesituasjonen på negative måtar.
Elles arbeider Bjørn Helset også med andre arbeidsoppgåver. I enden av vinbutikken, er det kontorlandskap, og konferansebord. På den måten kan han veksle mellom ulike arbeidsoppgåver i løpet av ein arbeidsdag.
- Korleis kom de på namnet Vinifera?
- Det er latin og tyder vinranke. Vi syntest det høvde til dei lokala vi hadde, og det konseptet vi har. Elles vert det spennande å sjå korleis dette med smaksbildet endrar seg framover. Fleire kjendisar lever no alkoholfritt, og då vert dei populære som ambassadørar for ulike alkoholfrie vinar. Dette med rollemodellar som har bakgrunn i frå tv og film har effekt i marknaden, viser forsking.
Så vidt dei veit, har ingen andre i Europa tort å opne ein alkoholfri vinbutikk.
- Vi testar det ut no! Vi torer, og det er ei unik greie. Vi har opna butikkdøra vår, men vi har ikkje hatt offisiell opning enno. Til jul håper vi at vi kan bidra til at mange har alkoholfrie juler. Vi skal i alle høve dekorere butikken og lage til ein skikkeleg julebutikk her då, konstaterer Bjørn Helset.
Viss de vil finne ut av kva som finst i dei alkoholfrie hyllene i Ørsta, kan de klikke dykk innom denne nettsida:
Tekst og foto: Hjørdis Almelid Vikenes, nestleiar IOGT Region Midt-Norge
Helsemerking av alkoholvarer har lenge vore ei aktuell sak, men lite har vorte gjort her til lands. Det er difor gledeleg at helseminister Ingvild Kjerkol har gjeve Helsedirektoratet beskjed om å vurdere korleis alkoholhaldig drikke kan merkast med åtvaring om helserisiko. Det er åtte månader sidan helseministeren fekk ei utgreiing på 30 sider frå Helsedirektoratet, og Helsedirektoratet tilrår åtvaringsmerking på alkoholvarer.
Både Ungdomspanelet i Møre og Romsdal og den ruspolitiske organisasjonen IOGT har merket seg en endring i alkoholbruk og holdninger hos ungdommer i fylket. De inviterte derfor politikerne i Molde til debatt om ungdom og alkoholforebygging 28. november.
Alkohol er ei lovleg vare. Alkohol er ei spesiell vare. Denne væska kan medføre avhengigheit. Det er det ikkje alle væsker som kan. Tenk på vatn eller jus til dømes. Viss alkoholen var ei nyoppfinning anno 2022, trur du ho ville ha vorte godkjent som ei salsvare? Eller ville ein ha tenkt at det er kanskje best at ho ikkje vert selt?
I 2027 fyller organisasjonen IOGT 150 år. Fram til då skal alle ledd i organisasjonen få uttale seg om korleis organisasjonen best kan endre seg for framtida. Årsmøtet til IOGT Region Midt-Norge samla på Romsdalsmuseet på Molde fredag 31. mai drøfta dette, og sende ein uttale til sentralleddet.
Vi har hatt fire dagar med vervingar i Ørsta og Ålesund i mai og juni. I samband med desse standane vart det verva vel 60 medlemer. Her kjem eit foto frå kvar av desse stadane.
Hvordan skal du feire verdens alkoholfrie dag den 3. oktober? Hva med å gi litt tid til noen du er glad i? Inviter på middag. Ta en kopp kaffe med noen venner. Ring en du ikke har snakket med på en stund. Gjør noe hyggelig og alkoholfritt. Vær tilstede!
Scandicparken i Ålesund
Nå kan du skrive under på Hvit jul 2024. Ved å skrive under og velge alkoholfritt med barn tilstede, påvirker du holdninger og bidrar til en tryggere jul for enda flere barn.
I en fersk episode av "Sterk og Klar"-podcasten blir det diskutert hvorfor folk velger å drikke alkohol, og hvordan vi best kan forebygge alkoholbruk, spesielt blant unge.
Vil du bidra til at flere barn får en trygg og alkoholfri jul? Å hjelpe til med gjennomføringen av Hvit jul-kampanjen er både er meningsfullt og trivelig, og vi trenger deg som frivillig!